Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh thế nào cho hiệu quả? Cần lưu ý gì?

Có thể bạn chưa biết, thiếu sắt có thể gây ra nhiều vấn đề cho trẻ nhỏ như biếng ăn, phát triển chậm, suy dinh dưỡng, và nhiều vấn đề khác. Sắt là một chất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em. Vậy làm thế nào để bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh một cách hiệu quả nhất? Và có điều gì cần lưu ý đặc biệt không?

Hãy cùng Ferrolip Baby khám phá bài viết dưới đây để hiểu cách bổ sung sắt cho bé một cách hiệu quả nhất nhé!

Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không?

Vậy mẹ có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không? Sắt là một trong ba dưỡng chất cực kỳ quan trọng cho sức khỏe của trẻ nhỏ, bao gồm vitamin A, sắt và iot. Các dưỡng chất này đang nhận được sự quan tâm đặc biệt vì sự thiếu hụt chúng đang trở thành vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở các nước đang phát triển. 

Mặc dù sắt chỉ cần có mặt trong cơ thể ở lượng rất ít, nhưng nguyên tố vi lượng này lại rất quan trọng cho nhiều chức năng sinh học. Tác dụng của sắt đối với trẻ em và người lớn được mô tả như sau:

• Sắt là một phần của hemoglobin, giúp vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan khác trong cơ thể. 
• Vi chất này cũng tham gia vào việc tạo ra myoglobin, một chất sắc tố hô hấp cho cơ bắp. 
• Sắt cũng đóng vai trò trong việc tạo ra nhiều enzym và trong hệ thống vận chuyển điện tích trong cơ thể. 
• Tăng tổng hợp protein nội bào để cải thiện miễn dịch tổng thể cho bé. Điều này chứng tỏ rằng sắt rất cần thiết cho sức khỏe của mọi người, đặc biệt là trẻ em. 

Như vậy, về cơ bản, sắt rất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Ngoài ra, nguy cơ thiếu sắt ở trẻ sơ sinh sẽ cao hơn từi 4-6 tháng tuổi do nhu cầu tăng lên đột biến trong quá trình phát triển cả về trí não và thể chất. 

Làm sao để biết con bạn đang thiếu sắt?

Trẻ mệt mỏi, hay ngáp vặt

Cảm giác mệt mỏi ở trẻ sơ sinh thường là dấu hiệu của việc thiếu máu do thiếu sắt. Khi cơ thể thiếu sắt, việc vận chuyển oxy đến các tế bào không được đảm bảo, đặc biệt là các tế bào não. 

Điều này có thể dẫn đến mệt mỏi, buồn ngủ và hay giác ngủ gật. Do tim phải làm việc nhiều hơn để cung cấp oxy cho cơ thể, trẻ có thể ngáp nhiều hơn bình thường.

Da xanh, niêm mạc nhợt nhạt

Đây cũng là dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt rất đặc trưng, xuất phát từ tình trạng thiếu hồng cầu trong cơ thể. Để nhận biết dễ dàng, cha mẹ có thể kiểm tra sắc tố lòng bàn tay của trẻ. Nếu bị thiếu sắt thì lòng bàn tay của trẻ rất nhợt nhạt và thường chuyển hẳn sang màu trắng.

Trẻ quấy khóc nhiều vì bị đau đầu

Khi lượng huyết sắc tố trong máu giảm, não không nhận đủ oxy để hoạt động. Điều này khiến mạch máu trong não phồng lên và tạo áp lực lên thành mạch, làm cho trẻ thường xuyên quấy khóc vì đau đầu.

Bỏ bú, ăn kém và hấp thụ kém

Do thiếu sắt, cơ thể của trẻ sẽ không đủ oxy, gây mệt mỏi, kém ăn và có thể từ chối bú. Trẻ sơ sinh thiếu sắt lâu dài mà không được chữa trị có thể gây ra vấn đề về hấp thụ dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển về trí tuệ và thể chất của trẻ.

Liều dùng sắt cho trẻ sơ sinh 

Đối với trẻ sơ sinh sinh đủ tháng và nặng hơn 2.5kg, chúng thường có đủ sắt trong cơ thể để duy trì khoảng 3-4 tháng sau khi chào đời. Tuy nhiên, trẻ sinh non và nhẹ cân thường đối mặt với nguy cơ thiếu sắt và cần được bổ sung nguồn sắt từ những tháng đầu sau khi sinh.

Trẻ sơ sinh thiếu tháng

Trong ba tháng cuối của thai kỳ, bé nhận được lượng sắt lớn nhất từ mẹ. Do đó, trẻ sinh non trước tuần thứ 37 có nguy cơ thiếu sắt cao đến 85%. Theo Học viện Nhi khoa Hoc Kỳ, mẹ cần cung cấp bổ sung sắt cho trẻ theo liều như sau:

• Trẻ sinh non được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn: 2mg/kg/ngày
• Trẻ sinh non được nuôi bằng sữa công thức giàu sắt: 1mg/kg/ngày

Trẻ sơ sinh nhẹ cân

Ngoài trường hợp trẻ sinh non, những em bé có cân nặng dưới 2.5kg khi ra đời cũng thường gặp nguy cơ thiếu sắt cao. Theo hướng dẫn của Hiệp hội Nhi khoa Canada, cách bổ sung sắt cho trẻ sinh nhẹ cân như sau:

• Đối với trẻ có cân nặng khi sinh từ 1000g trở lên: Có thể bổ sung sắt qua đường uống với liều là 2 – 3mg/kg/ngày hoặc sử dụng sữa công thức giàu sắt (sữa có chứa 12mg sắt trong mỗi lít).
• Đối với trẻ có cân nặng khi sinh dưới 1000g: Liều sắt được khuyến nghị là từ 3 – 4 mg/kg/ngày.

Trẻ 4 tháng bú mẹ hoàn toàn

Cho dù trẻ được sinh ra thông thường, cho trẻ nhỏ dần cạn kiệt. Trong giai đoạn này, nguồn sắt chủ yếu đến từ sữa mẹ. Tuy nhiên, mỗi lít sữa mẹ chỉ cung cấp khoảng 0.35mg sắt, không đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ.

Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, trẻ 4 tháng tuổi cần được bổ sung sắt dự phòng với liều lượng là 1mg/kg/ngày. 

Việc bổ sung này nên được thực hiện từ khi trẻ 4 tháng tuổi cho đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm, với mỗi ngày trẻ ăn được 2 bữa, và cần có các thực đơn đa dạng và giàu sắt

Nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh thế nào?

Vậy có những cách nào để bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh hiệu quả nhất? Mời mẹ tiếp tục đọc nội dung phía dưới:

Từ sữa mẹ

WHO khuyến nghị rằng, trẻ em nên được tiếp xúc với sữa mẹ trong vài giờ đầu sau khi chào đời. Sữa mẹ sản xuất trong 3 – 4 ngày đầu được gọi là sữa non, có hàm lượng sắt cao lên tới 0.8mg/lit, gấp 2 – 3 lần so với sữa trưởng thành.

Ngoài việc cho con bú mẹ từ sớm, mẹ cần đảm bảo rằng bé được bú đủ lượng sữa cần thiết để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của bé.

Tuỳ từng độ tuổi, con sẽ có số lần bú và lượng sữa mỗi lần bú như sau:

Từ thực phẩm ăn dặm hàng ngày

Như đã đề cập, khi trẻ từ 4 tháng tuổi trở lên, mẹ đã có thể cân đối chế độ ăn giàu sắt cho bé bằng các thực phẩm dưới đây.

Sử dụng chế phẩm sắt cho bé

Ngoài bổ sung sắt từ sữa mẹ và thực phẩm ăn dặm, nhiều mẹ đang ưu tiên bổ sung sắt cho bé qua thực phẩm chức năng vì có mức độ hiệu quả cao hơn. Nhưng làm thế nào để chọn được chế phẩm phù hợp nhất cho con? Mời mẹ xem ngay hướng dẫn sau đây!

Siro sắt

Ưu điểm:

• Dễ hấp thu: Sắt siro được hấp thu tốt hơn sắt vô cơ, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu hiệu quả hơn.
• Giảm táo bón và kích ứng ruột: Siro sắt hữu cơ ít gây ra tình trạng táo bón và kích ứng ruột so với sắt vô cơ, giúp bé thoải mái hơn trong quá trình sử dụng.
• An toàn cho trẻ sơ sinh: Các chế phẩm dạng siro như Ferrolip Baby sẽ đặc biệt thích hợp cho cả trẻ sơ sinh do không gây nguy cơ ngộ độc và dễ tiêu hóa.

Nhược điểm:

• Giá thành cao hơn: Sản phẩm sắt siro hữu cơ thường có giá thành cao hơn so với các loại sắt vô cơ khác.
• Khả năng gây nôn mửa: Mặc dù ít đắng hơn, nhưng một số trẻ vẫn có thể gặp phải tình trạng nôn mửa khi sử dụng sắt siro.

Sắt xịt

Ưu điểm:

• Tiện lợi: Sắt xịt dễ sử dụng và mang theo khi di chuyển.
• Hấp thụ tốt: Dạ dày của bé dễ hấp thụ sắt từ sản phẩm này.
• Không gây tắc nghẽn: Không có nguy cơ tắc nghẽn đường hô hấp khi sử dụng.

Nhược điểm:

• Có thể gây tiêu chảy: Một số trẻ em có thể phản ứng với sắt xịt bằng cách gây ra tiêu chảy.
• Dễ bị vô tác dụng: Một số trẻ em có thể không hấp thụ sắt từ sắt xịt một cách hiệu quả.

Sắt ống uống

Ưu điểm

• Thường chứa chất tạo ngọt tự nhiên và chất bảo quản giúp dễ bảo quản và có hương vị thơm ngon.
• Liều lượng được chia sẵn trong mỗi ống, thuận tiện cho việc sử dụng.
• Dạng nước dễ hấp thu hơn so với viên nén và viên nhai.

Nhược điểm

• Có chứa hương liệu tổng hợp có thể không tốt cho sức khỏe của trẻ.
• Tạo ra rác thải nhựa, không tốt cho môi trường.
• Không thích hợp cho trẻ mẫn cảm với các chất bảo quản và hương vị điều vị.

Sắt viên nhai

Ưu điểm:

• Dễ uống: Bé thường thích hương vị ngọt của kẹo, dễ dàng chấp nhận và uống thuốc mà không gây khó khăn.
• Tiện lợi: Không cần phải đo lường liều lượng, chỉ cần mở gói và cho bé nhai.
• Di động: Dễ mang theo khi đi ra ngoài hoặc du lịch, không cần cồng kềnh như chai thuốc lỏng.

Nhược điểm:

• Rủi ro nuốt phải: Do dạng kẹo, có nguy cơ bé nuốt phải khi không chú ý.
• Có thể gây nghiện: Việc sử dụng quá nhiều có thể khiến bé quen với hương vị ngọt, dễ tạo nghiện.

Sắt dạng cốm

Ưu điểm:

• Đa dạng về hương vị: Có nhiều loại cốm với hương vị khác nhau, giúp bé chấp nhận dễ dàng hơn.
• Tác dụng nhanh: Do dạng cốm dễ tiêu hóa và hấp thụ, nên thuốc thường có tác dụng nhanh chóng sau khi uống.

Nhược điểm:

• Khả năng bảo quản thấp: Cốm thường phải được bảo quản ở nhiệt độ thấp, không nên để lâu hoặc ở nơi ẩm ướt.

Các thắc thường gặp về bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh

Nên cho bé uống sắt trước hay sau ăn?

Sự hấp thu sắt chủ yếu diễn ra tại tá tràng và 1 phần nhỏ tại dạ dày. Khi đói, sắt được vận chuyển xuống tá tràng nhanh hơn do không bị cản trở bởi thức ăn trong dạ dày.

Vì vậy, thời điểm bổ sung sắt cho trẻ thích hợp là khi bụng đói, trước 1 giờ hoặc sau 2 giờ so với bữa ăn.

Trong trường hợp bé có hệ tiêu hoá nhạy cảm, dễ bị đau bụng, thời điểm uống sắt nên gần bữa ăn hơn (sau khi ăn 30 phút). Đồng thời, mẹ cũng nên chọn những sản phẩm sắt có cấu trúc bền vững để không bị ảnh hưởng hấp thụ bởi thức ăn và vi chất khác.

Cần làm gì nếu quên liều sắt bổ sung cho bé?

Mẹ có thể cho bé uống ngay khi nhớ nếu thời gian giữa các lần uống cách xa. Nếu gần đến thời điểm uống tiếp theo, mẹ có thể bỏ qua lần uống quên và chờ đến lần uống tiếp theo. Đặc biệt, mẹ cần chú ý đảm bảo bé uống đúng liều sắt đã được chỉ định, không nên tăng gấp đôi liều lượng.

Mẹ không nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh cùng với gì?

• Sữa: Sữa thường chứa nhiều canxi, có thể làm giảm hấp thụ sắt nếu được uống cùng lúc. Để đảm bảo trẻ nhận đủ sắt, mẹ nên cho bé uống sắt ít nhất 30 phút sau khi uống sữa.
• Canxi, Kẽm: Canxi và kẽm thường được hấp thụ chủ yếu ở ruột non. Do đó, việc bổ sung cùng lúc cả ba loại chất này có thể gây ra sự cạnh tranh trong quá trình hấp thụ, làm giảm hiệu quả. Nếu bé được bổ sung cả ba chất này đồng thời, mẹ nên cho bé uống chúng cách nhau ít nhất 2 giờ.
• Kháng sinh: Một số loại kháng sinh như Ciprofloxacin, Tetracyclin khi uống cùng với sắt có thể tạo ra kết tủa và làm giảm hiệu quả của cả hai. Vì vậy, để đảm bảo sự hiệu quả của việc bổ sung sắt, mẹ nên cho bé uống sắt ít nhất 2 giờ sau khi dùng kháng sinh.

Như vậy, bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ về cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh hiệu quả và các loại sắt phù hợp nhất cho bé. Nếu mẹ còn bất cứ thắc mắc nào khác, đừng ngần ngại liên hệ đến hotline 02499999669 để nhận được tư vấn chính xác từ các dược sĩ chuyên môn.