Sắt là một vi chất quan trọng cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, liều sắt bổ sung cho trẻ cần chuẩn xác để an toàn và mang lại kết quả tốt nhất. Vậy, bổ sung sắt cho trẻ bao nhiêu là đủ nhất? Để được giải đáp, mẹ hãy theo dõi trong bài viết dưới đây.
1. Nhu cầu sắt theo độ tuổi của trẻ
Ở mỗi độ tuổi, trẻ có nhu cầu sắt khác nhau để đáp ứng với sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Theo Bộ Y tế Canada, lượng sắt hàng ngày khuyến nghị theo độ tuổi của trẻ như sau:
Trẻ 7 – 12 tháng: 11mg
Trẻ 1 – 3 tuổi: 7mg.
Trẻ 4 – 8 tuổi: 10mg.
Trẻ 9 – 13 tuổi: 8mg.
Trẻ 14 – 18 tuổi: 11mg (bé trai) và 15mg (bé gái).
Trong quá trình phát triển, trẻ nhận sắt từ các nguồn như: sắt từ mẹ trong thai kỳ, sữa mẹ, chế độ ăn. Tuy nhiên, trong 1 số thời điểm và trường hợp nhất định, con cần được bổ sung sắt trực tiếp để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể.
2. Liều bổ sung sắt cho trẻ chuẩn nhất
Trong phần dưới đây, các chuyên gia sẽ hướng dẫn về liều bổ sung sắt cho trẻ theo từng độ tuổi, giúp mẹ bổ sung sắt cho con chuẩn liều nhất.
2.1 Liều bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Với trẻ sơ sinh đủ tháng, cân nặng trên 2.5kg sẽ có lượng sắt dự trữ đủ đáp ứng trong 3 – 4 tháng sau khi chào đời. Tuy nhiên, trẻ sinh non, nhẹ cân có nguy cơ thiếu sắt và cần bổ sung ngay từ những tháng đầu sau sinh.
Trẻ sơ sinh thiếu tháng
Ba tháng cuối của thai kỳ là thời điểm lượng sắt trẻ nhận từ mẹ nhiều nhất. Vì thế, trẻ sinh trước tuần 37 có nguy cơ bị thiếu sắt lên tới 85%.
Theo Học viện Nhi khoa Hoc Kỳ, mẹ nên có các biện pháp bổ sung sắt cho trẻ theo liều như sau:
- Liều bổ sung sắt cho trẻ sinh non bú mẹ hoàn toàn: 2mg/kg/ngày
- Liều bổ sung sắt cho trẻ sinh non dùng sữa công thức giàu sắt: 1mg/kg/ngày
Thời gian bổ sung: Từ tháng đầu tiên tới khi trẻ được 12 tháng tuổi.
Trẻ sơ sinh nhẹ cân
Ngoài trường hợp sinh non, những trẻ có cân nặng dưới 2.5kg khi sinh cũng có nguy cơ cao bị thiếu sắt. Hiệp hội Nhi khoa Canada hướng dẫn liều bổ sung sắt cho bé sinh non nhẹ cân như sau:
- Cân nặng khi sinh trên 1000g: Bổ sung sắt đường uống 2 – 3mg/kg/ngày hoặc sử dụng sữa công thức giàu sắt cho bé (sữa có hàm lượng sắt 12mg/L).
- Cân nặng khi sinh dưới 1000g: Liều sắt từ 3 – 4mg/kg/ngày.
Thời gian cho trẻ sơ sinh nhẹ cân uống sắt bắt đầu từ tuần tuổi thứ 6 – 8 cho tới khi con được 12 tháng tuổi.
Trẻ sinh non, nhẹ cân cần bổ sung sắt từ những tháng đầu sau sinh
2.2 Liều bổ sung sắt dự phòng cho trẻ 4 tháng tuổi
Đến tháng thứ 4, lượng sắt dự trữ trẻ nhận được dần cạn kiệt. Lúc này, nguồn cung cấp sắt cho trẻ chủ yếu từ sữa mẹ. Tuy nhiên, trong mỗi lít sữa mẹ chỉ chứa 0.35mg sắt, không đủ đáp ứng cho nhu cầu phát triển của bé.
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, trẻ 4 tháng tuổi nên được bổ sung sắt dự phòng theo liều 1mg/kg/ngày. Thời gian bổ sung từ khi con 4 tháng tới khi con ăn dặm được 2 bữa/ngày với các thực đơn đa dạng, giàu sắt.
Như vậy, thời gian bổ sung sắt dự phòng cho trẻ 4 tháng tuổi thường kéo dài 2 – 3 tháng, từ tháng thứ 4 tới tháng thứ 6 – 7.
Trong giai đoạn này, nhiều mẹ muốn cho con ăn dặm sớm để bổ sung thêm lượng sắt từ thực phẩm. Tuy nhiên, việc ăn dặm sớm không được khuyến khích vì dễ khiến con bị rối loạn tiêu hoá, kém hấp thu, đầy bụng, đi ngoài. Mẹ nên cho con ăn dặm khi con bắt đầu sang tháng thứ 6.
Trẻ 4 tháng tuổi cần bổ sung sắt theo liều dự phòng
| Đọc thêm: Bổ sung sắt cho bé 1 tuổi theo khuyến cáo viện dinh dưỡng quốc gia |
2.3 Liều bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu thiếu sắt
Thiếu máu ở trẻ dưới 6 tuổi được chẩn đoán khi chỉ số hemoglobin dưới 110g/l. Ngoài ra, con sẽ được thực hiện thêm một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định thiếu máu do thiếu sắt như: sắt huyết thanh, độ bão hoà transferrin, ferritin…
Mẹ cũng có thể nhận biết con bị thiếu máu thiếu sắt qua các dấu hiệu: da xanh, niêm mạc mắt nhợt, lòng bàn tay, bàn chân trắng nhợt nhạt, ăn kém, hay quấy khóc, lười vận động, hay ốm…
Tuỳ thuộc vào mức độ thiếu máu thiếu sắt, liều bổ sung sắt cho trẻ trong khoảng 3 – 6mg/kg/ngày.
Thông thường, các biểu hiện thiếu sắt ở trẻ sẽ cải thiện ngay trong 4 tuần đầu tiên sau khi uống sắt. Tuy nhiên, mẹ cần tiếp tục cho con uống sắt trong ít nhất 3 tháng liên tục để tăng lượng sắt dự trữ trong cơ thể.
Sau 3 tháng, mẹ nên cho con đi khám lại để bác sĩ đánh giá hiệu quả bổ sung và cân nhắc có tiếp tục cho bé uống sắt hay không. Mẹ lưu ý không tự ý cho con uống sắt liên tục quá 6 tháng mà không có sự theo dõi của bác sĩ để tránh tình trạng dư thừa.
Ngoài việc bổ sung sắt, mẹ cũng nên tăng cường dinh dưỡng cho bé qua chế độ ăn hợp lý như: thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, gan động vật, rau cải màu xanh đậm), ưu tiên thức ăn từ động vật, đa dạng món ăn và không lạm dụng sữa tươi.
Liều lượng bổ sung sắt cho trẻ theo từng độ tuổi được tổng hợp trong bảng dưới đây:
| Đối tượng | Liều lượng | Thời gian bổ sung |
| Trẻ sơ sinh thiếu tháng | 2mg/kg/ngày | 12 tháng/đợt. |
| Trẻ sơ sinh nhẹ cân (dưới 2.5kg) | Trên 1000g: 2 – 3mg/kg/ngày hoặc sữa công thức chứa 12mg sắt/l.
Dưới 1000g: 3 – 4 mg/ngày. |
11 tháng/đợt. |
| Trẻ 4 tháng tuổi | 1mg/kg/ngày | 2 – 3 tháng/đợt, 1 đợt/năm. |
| Trẻ thiếu máu thiếu sắt | 3 – 6mg/kg/ngày | 3 – 6 tháng/đợt, 1 đợt/năm |
Mời mẹ tham khảo thêm:
| Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh qua sữa mẹ: Làm thế nào là đúng? |
| Hướng dẫn bổ sung sắt cho trẻ sinh non an toàn và hiệu quả cao |
Tuy nhiên, liều bổ sung sắt ở mỗi trẻ đều có sự khác nhau, phụ thuộc vào các yếu tố như: tuổi, tình trạng sức khoẻ, chế độ dinh dưỡng… Vì thế, mẹ hãy để lại thông tin trong bảng dưới đây để được tư vấn chính xác nhất từ chuyên gia, tránh việc bổ sung sai liều làm giảm hiệu quả, thậm chí gây nguy hiểm cho trẻ.
3. Hậu quả khi bổ sung sắt cho trẻ quá liều
Bổ sung sắt quá liều hoặc trong 1 thời gian dài sẽ gây ra tình trạng dư thừa sắt trong cơ thể. Sắt dư thừa sẽ lắng đọng và gây tổn thương các cơ quan như hệ thần kinh, mạch máu, suy gan, tổn thương khớp…
Đặc biệt, cho trẻ uống sắt quá liều còn khiến bé có nguy cơ ngộ độc sắt, gây nguy hiểm tới tính mạng. Mẹ có thể nhận biết tình trạng con bị ngộ độc sắt thông qua các dấu hiệu sau:
- Đau bụng, tiêu chảy phân đen.
- Buồn nôn, nôn, có thể nôn ra máu.
- Chóng mặt, đau đầu, khó thở.
- Sốt, co giật.
- Da xanh xao, mạch nhanh, huyết áp hạ.
Khi con có một trong các dấu hiệu trên, mẹ nên đưa con tới các cơ sở y tế gần nhất để được xử trí. Mẹ nên mang theo sản phẩm sắt bé đang sử dụng để các bác sĩ có chẩn đoán chính xác hơn.
Dư thừa sắt gây tổn thương gan và các cơ quan khác trong cơ thể
Để phòng ngừa những nguy hại trên, mẹ nên có những biện pháp an toàn ngay từ ban đầu khi cho trẻ uống sắt.
4. Cách phòng ngừa ngộ độc, dư thừa sắt ở trẻ nhỏ
Để phòng ngừa ngộ độc và dư thừa sắt ở trẻ nhỏ, mẹ thực hiện các biện pháp sau đây:
4.1 Tuân thủ liều bổ sung sắt cho trẻ
Trong quá trình bổ sung sắt cho bé, mẹ nên tuân thủ liều bổ sung sắt cho trẻ mà không tự ý tăng/giảm liều. Nếu muốn thay đổi liều lượng, mẹ nên tham khảo ý kiến từ những người có chuyên môn. Liều sắt tối đa cho trẻ dưới 14 tuổi là 40mg/ngày.
Trong trường hợp mẹ quên cho bé uống sắt hoặc để con uống nhiều hơn liều chỉ định, mẹ có thể xử trí theo hướng dẫn sau:
Quên liều: Mẹ có thể cho bé uống ngay khi vừa nhớ ra nếu thời gian liều kế tiếp cách xa. Nếu gần tới thời điểm của lần uống tiếp theo, mẹ bỏ qua liều quên và cho con uống liều kế tiếp. Mẹ chú ý cho con uống đúng liều sắt được chỉ định, không gấp đôi liều lượng.
Quá liều: Trong trường hợp cho con uống quá liều, mẹ theo dõi sức khoẻ của bé và đưa con tới cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám.
Lưu ý: Để tránh quên liều, quá liều khi cho trẻ uống sắt, mẹ lưu ý một số điểm như sau:
- Cho trẻ uống sắt vào 1 khung giờ nhất định trong ngày.
- Để sản phẩm xa tầm tay trẻ em, tốt nhất là để trên tủ y tế cao hơn tầm với của trẻ.
- Mẹ chủ động lấy đúng lượng sắt con cần, giám sát bé trong quá trình uống, tránh việc để con tự ý uống sắt.
4.2 Chọn thành phần sắt amin cho trẻ
Hiện nay, sắt amin – sắt hữu cơ hoá trị II thế hệ mới đang được các chuyên gia khuyên dùng vì có những ưu điểm vượt trội về hiệu quả cũng như tính an toàn khi dùng cho trẻ nhỏ.
Theo nghiên cứu, khả năng hấp thu của sắt amin được điều chỉnh theo nhu cầu của cơ thể. Do đó, sắt amin an toàn hơn sắt vô cơ, có thể bổ sung trong thời gian dài mà không gây quá tải sắt.
Sắt amin hấp thu nhanh hơn sắt sulfat tới 4 lần nên không gây ra tình trạng táo bón, kích ứng tiêu hoá, nóng khi sử dụng.
Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA) cho biết, sắt amin đạt các tiêu chuẩn an toàn khi dùng cho trẻ từ 0 tháng tuổi. Do đó, EFSA đưa ra khuyến nghị lựa chọn sắt amin khi bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
4.3 Bổ sung đúng thời điểm, tránh các thuốc tương tác
Để cơ thể bé hấp thu sắt tốt nhất, mẹ nên cho con uống sắt vào buổi sáng và khi bụng đói. Do đó, bé nên uống sắt trước khi ăn sáng 1 tiếng hoặc 2 tiếng sau bữa ăn sáng. Với những bé dễ bị cồn cào, đau bụng, mẹ nên cho con uống sắt sau ăn 30 phút – 1 giờ.
Một số loại thuốc, thực phẩm chứa nhiều canxi, cafein, tanin không nên uống cùng sắt vì sẽ cản trở hấp thu sắt. Thời điểm uống thích hợp của sắt và các thuốc/thực phẩm trên nếu đang đồng thời bổ sung như sau:
| Thuốc/thực phẩm | Thời điểm uống thích hợp |
| Canxi | Sau uống sắt 2 giờ |
| Kháng sinh nhóm quinolon | Sau uống sắt 2 giờ |
| Sữa tươi | Sau uống sắt ít nhất 30 phút |
| Trà, cafe | Sau uống sắt tối thiểu 2 giờ. Tuy nhiên, đây là các chất kích thích nên không khuyến khích sử dụng cho trẻ nhỏ. |
5. Ferrolip Baby – Biện pháp bổ sung sắt cho trẻ an toàn, hiệu quả
Trong rất nhiều sản phẩm sắt trên thị trường, sắt Ferrolip Baby là lựa chọn ưu tiên của các mẹ khi bổ sung sắt cho con vì:
Thành phần chứa sắt amin, hấp thu nhanh, không gây dư thừa, lắng đọng sắt trong cơ thể.
Liều của sắt Ferrolip Baby được chia tương ứng theo liều sinh lý của từng độ tuổi. Đặc biệt, sắt Ferrolip Baby có chia liều cho trẻ từ 0 tháng tuổi.
Mỗi hộp sản phẩm đều có 1 ống định lượng chia liều 0.5ml giúp mẹ cho con uống sắt chuẩn liều.
Đặc biệt, sắt Ferrolip Baby không tanh, có vị ngọt nhẹ, hương đào tự nhiên sẽ giúp bé hợp tác hơn trong quá trình sử dụng.
Sản phẩm có xuất xứ từ Italia và được đón nhận tại hơn 20 quốc gia có nền y tế tiên tiến trên thế giới. Tại Việt Nam, sản phẩm được Bộ Y tế cấp phép và phân phối chính hãng trên toàn quốc.
Ferrolip Baby – Giải pháp giúp mẹ bổ sung sắt cho con chuẩn liều
Trên đây là hướng dẫn chi tiết liều bổ sung sắt cho trẻ. Nếu còn thắc mắc, mẹ hãy để lại thông tin hoặc liên hệ hotline 1900 636 985 để được hướng dẫn.
